વર્ષ ર૦૦૯, ર૦૧૪ અને ર૦૧૯ માં લોકસભાની સામાન્ય ચૂંટણીઓના રસપ્રદ આંકડા...

આવતીકાલે સાતમા તબક્કા સાથે મતદાન સંપન્ન થશેઃ ચોથી જૂને થશે મતગણતરીઃ અટકળોની આંધી... એક્ઝિટ પોલ્સનું કાઉન્ટડાઉન શરૂ...

આવતીકાલે પહેલી જૂન-ર૦ર૪ ના દિવસે લોકસભા જનરલ ઈલેક્શન્સ-ર૦ર૪ ના છેલ્લા અને સાતમા તબક્કાનું મતદાન થવાનું છે, ત્યારે થોડો દૃષ્ટિપાત છેલ્લી ત્રણ લોકસભા સામાન્ય ચૂંટણીઓ પર કરીએ અને આવતીકાલના તબક્કા પછી દરેક ચૂંટણીમાં થતો ફેરફાર અને સુધારા-વધારા સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ.

લોકસભા સામાન્ય ચૂંટણી-ર૦૦૯

વર્ષ ર૦૦૯ માં ઈ.વી.એમ. દ્વારા મતદાનનો સફળ પ્રયોગ દેશભરમાં થયો હતો. વર્ષ ર૦૦૯ માં પાંચ તબક્કામાં લોકસભાની ચૂંટણી માટે મતદાન થયું હતું. તે પછી આ મુદ્દે પંચ દ્વારા ડેમોસ્ટ્રેશનો પણ થતા રહ્યા છે.

પ્રથમ તબક્કામાં તા. ૧૬ મી એપ્રિલ-ર૦૦૯ નો ગુરુવારે ૧૦ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૧ર૪ લોકસભા બેઠકો માટે મતદાન થયું હતું. છેલ્લા તબક્કા સિવાય તમામ તબક્કામાં ગુરુવારે મતદાન યોજાયું હતું, જો કે એકાદ-બે અપવાદરૂપ સ્થળે સ્થાનિક કારણો કે અન્ય કારણોસર અન્ય દિવસે મતદાન કરાવાયું હતું, તો કેટલાક સ્થળે ફેર મતદાન થયું હતું. આવું દરેક તબક્કામાં અપવાદરૂપ થયું હતું. છેલ્લા તબક્કાનું મતદાન બુધવારના દિવસે થયું હતું.

બીજા તબક્કાનું મતદાન રર એપ્રિલે ૧૩ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૧૪૧ બેઠકો માટે થયું હતું, જ્યારે ત્રીજા તબક્કાનું મતદાન ૩૦ મી એપ્રિલે ૧૦૭ બેઠકો માટે થયું હતું. ચોથા તબક્કાનું મતદાન ૭ મી મે ના દિવસે આઠ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૮પ બેઠકો માટે થયું હતું, જ્યારે છેલ્લા અને પાંચમા તબક્કા માટે ૧૩ મી મે ના નવ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૮૬ બેઠકો માટે થયું હતું. આમ વર્ષ ર૦૦૯ ની લોકસભાની ચૂંટણી કુલ પાંચ તબક્કામાં સંપન્ન થઈ હતી.

પાંચ તબક્કા પૈકી એક જ તબક્કામાં મતદાન સંપન્ન કરાયું હોય તેવા ૧પ રાજ્યો/યુ.ટી. હતાં, જ્યારે ૯ રાજ્યો/યુ.ટી.માં બે તબક્કામાં, એક રાજ્યમાં ચાર તબક્કામાં અને બે રાજ્યોમાં પાંચ તબક્કામાં મતદાન થયું હતું.

દેશના ૩પ રાજ્યો/યુ.ટી.માં ર૦૦૯ ની લોકસભાની ચૂંટણી ૩૭.૩૯ કરોડ પુરુષ અને ૩૪.૧૮ થી વધુ મહિલા મતદારો મળીને કુલ ૭૧.પ૮ કરોડથી વધુ સામાન્ય મતદારો તથા આઠ લાખ જેટલા પુરુષ અને ૩ લાખથી વધુ મહિલા એવા મતદારો મળીને કુલ ૧૧ લાખથી વધુ અન્ય વોટર્સ સહિત કુલ ૭૧.૬૮ કરોડથી વધુ મતદારો નોંધાયા હતાં. એ પછી ચૂંટણી પંચની વિવિધ વેબસાઈટો દ્વારા તથા જિલ્લા કક્ષા સુધી માહિતી અને માર્ગદર્શન અપાતા રહ્યા છે.

લોકસભા સામાન્ય ચૂંટણી-ર૦૧૪

વર્ષ-ર૦૧૪ માં લોકસભાની સામાન્ય ચૂંટણી દસ તબક્કામાં યોજાઈ હતી. તે પૈકી ૧૮ રાજ્યો/યુ.ટી.માં એક જ તબક્કામાં મતદાન થયું હતું, જ્યારે બે તબક્કામાં પાંચ, ત્રણ તબક્કામાં પાંચ, પાંચ તબક્કામાં બે અને ૬ તબક્કામાં બે રાજ્યોમાં ચૂંટણી યોજાઈ હતી.

પ્રથમ તબક્કામાં બે રાજ્યોની ૬ બેઠકો માટે સાતમી એપ્રિલે, બીજા તબક્કામાં ૯ મી એપ્રિલે ચાર રાજ્યોની ૬ બેઠકો માટે, ત્રીજા તબક્કામાં ૧૦ મે એપ્રિલે ૧૪ રાજ્યોની ૯૧ બેઠકો માટે, ૧૧ મી એપ્રિલે એક રાજ્યની એક બેઠક માટે, ૧ર મી એપ્રિલે ચાર રાજ્યોની ૧ર૧ બેઠકો માટે, ર૪ મી એપ્રિલે નવ રાજ્યોની ૮૯ બેઠકો માટે, ૭ મી મે ના દિવસે ૭ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૬પ બેઠકો માટે અને ૧ર મી મે ના દિવસે ૩ રાજ્યોની ૪૧ બેઠકો માટે મતદાન થયું હતું.

વર્ષ ર૦૧૪ માં ૪૩.૬૦ કરોડ જનરલ અને ૯,૮૬,૩૮૪ એવા મતદારો મળીને કુલ ૪૩.૭૦ કરોડથી વધુ પુરુષ મતદારો, ૩૯.૬૬ કરોડથી વધુ જનરલ અનુ ૩.૭૯ લાખથી વધુ સેવા મતદારો મળીને કુલ ૩૯.૭૦ કરોડથી વધુ મહિલ મતદારો અને ર૮,પર૭ અન્ય મતદારો મળીને કુલ ૮૩ કરોડથી વધુ મતદારો નોંધાયા હતાં. ૧ર,ર૩૪ પુરુષ અને ૮૦૪ મહિલા મળીને કુલ ૧૩,૦૩૯ એનઆરઆઈ મતદારો પણ અલગથી નોંધાયા હતાં.

વર્ષ ર૦૧૪ માં ૧૦ તબક્કામાં મતદાન થયું હતું અને દેશમાં પરિવર્તનનો પવન ફૂંકાયો હતો. વર્ષ ર૦૧૪ મી ચૂંટણીએ સમગ્ર વિશ્વનું ધ્યાન ખેંચ્યું હતું.

લોકસભા સામાન્ય ચૂંટણી-ર૦૧૯

વર્ષ ર૦૧૯ ની ચૂંટણી પણ ભારે ઉતાર-ચઢાવ, જિજ્ઞાસા અને અટકળોની આંધી વચ્ચે સંપન્ન થઈ હતી. વર્ષ ર૦૧૯ માં લોકસભાની ચૂંટણી સાત તબક્કામાં યોજાઈ હતી, જેમાં એક તબક્કામાં ર૦ રાજ્યો/ય.ટી., બે તબક્કામાં ૪, ત્રણ તબક્કામાં બે, ચાર તબક્કામાં ત્રણ, પાંચ તબક્કામાં બે અને સાત તબક્કામાં ત્રણ રાજ્યમાં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી.

વર્ષ ર૦૧૯ ની ચૂંટણીમાં ૧૧ મી એપ્રિલે પ્રથમ તબક્કામાં ર૦ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૯૧, ૧૮ મી એપ્રિલે ૧૩ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૯પ, ર૩ મી એપ્રિલે ૧પ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૧૧૭, ર૯ મી એપ્રિલે નવ રાજ્યોની ૭૧, ૬ઠ્ઠી મે ના દિવસે ૭ રાજ્યો/યુ.ટી.ની પ૧, તા. ૧ર મી મે ના ૭ રાજ્યો/યુ.ટી.ની પ૯ બેઠકો માટે અને ૧૯ મી મે ના દિવસે ૮ રાજ્યોની પ૯ બેઠકો માટે મતદાન થયું હતું, અને ર૩ મી મે ના દિવસે મતગણતરી થઈ હતી.

વર્ષ ર૦૧૯ માં ૯૧.૧૯ કરોડથી વધુ કુલ મતદારો નોંધાયા હતાં, જેમાં ૪૭ કરોડ જેટલા પુરુષ, ૪૩ કરોડ જેટલા મહિલા અને ૭૧ હજારથી વધુ થર્ડ જેન્ડરના મતદારો હતાં.

લોકસભા સામાન્ય ચૂંટણી ર૦ર૪

વર્ષ ર૦ર૪ માં ૪૯ કરોડથી વધુ પુરુષ અને ૪૭ કરોડથી વધુ મહિલા સહિત ૯૭ કરોડથી વધુ મતદારો છે. વર્ષ ર૦ર૪માં પણ લોકસભાની ચૂંટણીઓ સાત તબક્કામાં યોજાઈ છે, જેમાં આવતીકાલે છેલ્લા તબક્કાનું મતદાન છે. પહેલા તબક્કામાં ૧૯ એપ્રિલે ર૧ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૧૦ર બેઠકો માટે, બીજા તબક્કામાં ર૬ એપ્રિલે ૧૩ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૮૮ બેઠકો માટે, ત્રીજા તબક્કા માટે ૭ મી મે ના દિવસે ૧૧ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૯૪ બેઠકો માટે, ૧૩ મી મે ના દિવસે ૧૦ રાજ્યો/યુ.ટી.ની ૯૬ બેઠકો માટે, રપ મી મે ના ૬ઠ્ઠા તબક્કામાં આઠ રાજ્યો/યુ.ટી.ની પ૮ બેઠકો માટે મતદાન થઈ ચૂક્યું છે અને આવતીકાલે છેલ્લા અને સાતમા તબક્કામાં આઠ રાજ્યો/યુ.ટી.ની પ૭ બેઠકો માટે આવતીકાલ પહેલી જૂને મતદાન થવા જઈ રહ્યું છે, અને આ વખતે લોકસભા સામાન્ય ચૂંટણીઓ માટે આવતીકાલના તબક્કા પછી મતદાન પ્રક્રિયા સંપન્ન થશે અને ચોથી જૂને મતગણતરી પછી નવી સરકાર રચાશે.

:: આલેખન ::

વિનોદકુમાર કોટેચા, એડવોકેટ

 

જો આપને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો શેર કરો...

Follow us: આ જ પ્રકારની બીજી પોસ્ટ માટે અમારી એપ ડાઉનલોડ કરો.

Android: https://rb.gy/surhtv

Apple ios: https://rb.gy/cee4r9

 

Social Media

ફોટો સ્ટોરી માટે અમારા ઇન્સ્ટાગ્રામ પેઈજને ફોલ્લો કરો

https://www.instagram.com/nobatdaily?r=nametag

 

વિડિયો માટે અમારી યુ-ટ્યૂબ ચેનલને સબસ્ક્રાઈબ કરો

https://youtube.com/@Nobatofficial