તંત્રી લેખ
હવે કોરોનાનો કહેર નરસંહારમાં તબદીલ થઈ રહ્યો છે અને દેશના કેટલાક રાજ્યોમાં તો એટલી ભયાવહ સ્થિતિ ઊભી થઈ ગઈ છે કે, કેટલાક દૃશ્યો નિહાળીને કઠણ હ્યદયવાળાનું કાળજુ પણ કંપી જાય... જામનગરમાં બે દિવસમાં ૧૧૭ ના મૃત્યુ થતા હાહાકાર મચી ગયો છે, તેવી જ સ્થિતિ દેશના ઘણા વિસ્તારોની છે. મહારાષ્ટ્રમાં તો આથી પણ વધુ ખતરનાક સ્થિતિ ઊભી થઈ છે, જેથી લોકડાઉન અથવા તાળાબંધીની અટકળો વચ્ચે ત્યાંથી પ્રવાસી મજૂરોએ ફરીથી પલાયન શરૃ કર્યુ છે. જે ગયા વર્ષની ગંભીર સ્થિતિની યાદ તાજી કરાવે છે.
હવે રાજય સરકારો પણ કદાચ પહેલા જેટલી ગંભીર રહી નથી અને કેટલાક રાજ્યોમાં બદથી બદતર હાલત ઊભી થતા અદાલતોએ સ્વયંભૂ હસ્તક્ષેપ કરવો પડી રહ્યો છે. કેટલાક રાજ્યોમાં આ મુદ્દે અદાલતોમાં પીઆઈએલ પણ દાખલ થઈ છે.
ગુજરાત સરકારને ગુજરાત હાઈકોર્ટના ડફણાં ખાવા પડ્યા તેમ કહેવું ખોટું નથી, અદાલતે ખૂબ જ કડક અને સ્પષ્ટ શબ્દોમાં ગઈકાલે ગુજરાત સરકારની ઝાટકણી કાઢીનાંખી, જે. કોઈપણ શાસકો માટે ક્ષોભજનક ગણાય. હાઈકોર્ટે તતડાવ્યા પછી મુખ્યમંત્રી વિજયભાઈ રૃપાણીએ ગઈકાલે જ કેટલાક પ્રતિબંધોની જાહેરાત કરી હતી, જે પહેલેથી કરી હોત તો કદાચ હાઈકોર્ટના ડફણાં ખાવા પડ્યા હોત નહીં...
એવું નથી કે માત્ર ગુજરાત માટે જ અદાલતોએ હસ્તક્ષેપ કર્યો હોય, આ પહેલા મહારાષ્ટ્ર સરકારને પણ અદાલતની અનુભૂતિ થઈ ચૂકી છે. હવે ગુજરાત ઉપરાંત ઝારખંડમાં ૫ણ કોરોનાની ખતરનાક સ્થિતિ અંગે અદાલતી હસ્તક્ષેપ થયો છે.
જામનગરમાં એક સાથે સંખ્યાબંધ મૃત્યુ થતા જામનગરના સ્મશાનોમાં જેવી રીતે મૃતદેહોની લાઈનો લાગી અને કોવિડ તથા નોન-કોવિડ દર્દીઓ ઉપરાંત રોજિંદી જિંદગીમાં અન્ય કારણોસર મૃત્યુ પામેલા લોકોના સ્વજનોને પણ અંતિમ ક્રિયા માટે થોડી રાહ જોવી પડી હતી. જામનગરમાં તો મોટા ભાગે સ્મશાનોનું વ્યવસ્થાપન એકંદરે સારૃં હોવાથી સ્થિતિ નિયંત્રણમાં રહી હશે, પરંતુ ઝારખંડના રાંચીમાં તો આ મુદ્દે હાઈકોર્ટે ત્યાંના સરકારી તંત્રોનો ઉધડો લીધો હતો.
રાંચીની હાઈકોર્ટે એક પીઆઈએલની સુનાવણી દરમિયાન કહ્યું કે, રાજ્યમાં કોરોનાને લઈને હેલ્થ ઈમરજન્સી જેવી સ્થિતિ છે, તેને મજાકમાં લઈ શકાય નહીં અદાલતે કહ્યું કે, સરકાર કમ-સે-કમ મૃત્યુ પામનારાઓને શાંતિ મળે, તેવી વ્યવસ્થા તો કરે...!
ઝારખંડમાં અચાનક મૃતાંક વધવા લાગ્યો, અને ટપોટપ થતા મૃત્યુના કારણે "પાર્થિવ દેહોની ભીડ" સ્મશાન ઘાટો પર થવા લાગી, તે પછી બેંકોમાં અપાય છે, તે રીતે અંતિમ ક્રિયા માટે ટોકન અપાયા. આથી અદાલતે મૌખિક ટિપ્પણીઓમાં રાજય સરકારને આડેહાથ લીધી હતી. આ અંગે આજે આગળની સુનાવણી કરવામાં આવશે, તેવી ગઈકાલે જાહેરાત થઈ હોય, છત્તીસગઢમાં પણ આવી જ સ્થિતિ છે. હંગામી ધોરણે મૃતકોના મૃતદેહ રાખવા માટે ફ્રિઝરમાં જગ્યા રહી નથી, તેથી મૃતદેહોને જમીન પર અને ખૂલ્લા આકાશની નીચે સ્ટ્રેચરમાં રાખવા પડતા હોવાનો વીડિયો વાયરલ થયો છે.
જ્યાં સુધી લોકડાઉન અને કડક પ્રતિબંધોનો પ્રશ્ન છે, ત્યાં સુધી સિક્કાની બીજી બાજુ એ પણ છે કે, લોકોની જિંદગી અને ગુજરાન ચલાવવાની ચિંતા પણ કરવી પડતી હોય છે, પરંતુ હોસ્પિટલોની અવ્યવસ્થા, સ્મશાનો પર પાર્થિવદેહોની ભીડ અને કોરોનાના નિયમો (એસએમએસ) ના પાલન જેવી બાબતે સરકારે વધુ અસરકારક કદમ ઉઠાવવા જ પડશે.
ગુજરાતમાં કોવિડ કટોકટી છે, અને હવે સ્થિતિ બેકાૂબ બની રહી છે. આ સંજોગોમાં હવે હાઈકોર્ટે હસ્તક્ષેપ કરવો પડી રહ્યો છે. રાજ્યમાં એક તરફ કોરોનાનો કહેર વકરી રહ્યો છે, અને સંક્રમણ તથા મૃતાંક વધી રહ્યાં છે, ત્યારે રાજનીતિ પણ ચરમસીમા પર છે. સુરતમાં ભાજપ કાર્યાલયમાંથી વેક્સિનના વિનામૂલ્યે વિતરણના પ્રકરણે નવી જ ચર્ચા જગાવી છે. જે આપણી નજર સમક્ષ છે. આજે હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી છે, તે અંગે ગઈકાલથી જ વ્યાપક પ્રત્યાઘાતો પડી રહ્યાં હતાં.
ગઈકાલથી વેક્સિનેશનની ઝુંબેશ ચાલી રહી છે. વડાપ્રધાનના આહ્વાન પર ગુજરાતમાં પણ રસીકરણ ઝુંબેશ "ટીકા ઉત્સવ" અથવા "રસીકરણ ઉત્સવ" ના નામે ચાલી રહ્યો છે, જેમાં ૪પ વર્ષથી વધુ વયના તમામ લોકોને વેક્સિન મૂકાવી લેવા રાજ્યના અગ્રગણ્ય તબીબો તથા આરોગ્યખાતા દ્વારા વારંવાર અપીલ કરવામાં આવી રહી છે. વેક્સિનના બન્ને ડોઝ મૂકાતા જાય, તે પછી પણ લોકો બેદરકાર ન બની જાય, અને એસએમએસ (સોશ્યલ ડિસ્ટન્સ, માસ્ક અને સેનેટાઈઝીંગ) નું ચૂસ્ત પાલન કરે તેવી અપીલ પણ કરવામાં આવી રહી છે.
ગુજરાતમાં આવી ભયાનક પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ, તેની જવાબદારી કોની...? તેવા પ્રશ્નો ચર્ચાઈ રહ્યાં છે. સરકારી તંત્રો કહે છે કે લોકડાઉન તબક્કાવાર અનલોક કરાયા પછી લોકો એટલા બિન્ધાસ્ત બની ગયા કે કોરોનાને લઈને રાખવાની તમામ સાવધાનીઓ રાખવાનું છોડી દીધું અને કોરોનાની ગાઈડલાઈનને નેવે મૂકી દીધી... બીજી તરફ લોકો કહે છે કે, સરકારે બેકાળજી રાખી અને ગુજરાતમાં વિવિધ ચૂંટણીઓ અને અન્ય ક્ષેત્રે નેતાઓએ પોતે જ ટોળા ભેગાં કર્યા અને એસએમએસ (જદ્બજ) ના ધજાગરા ઉડાવ્યા. આ કારણે રાજ્યમાં કોરોનાએ ફરી ફૂંફાડો માર્યો છે. જો કે, મુખ્યમંત્રી કહે છે કે, કોરોનાની બીજી લહેર (માત્ર ગુજરાતમાં નહીં) દેશના ઘણાં રાજ્યોમાં આવી છે, જેમાં સંક્રમણ તેજ ગતિથી ફેલાઈ રહ્યું છે, ત્યારે સરકારે હોસ્પિટલોમાં બેડ વધારી, જરૃરી વ્યવસ્થાઓ વધારી અને કોરોનાની ગાઈડલાઈનનો કડક અમલ થાય તે દિશામાં પગલાં લીધા. કોરોના સામેનો જંગ સૌએ સાથે મળીને લડવાનો છે, જેમાં જનજાગૃતિ અને સામાજિક સહયોગ જરૃરી છે, વિગેરે...વિગેરે....
કોરોનાનું સંક્રમણ ભલે દેશવ્યાપી હોય, અને મહારાષ્ટ્રમાં લોકડાઉનની તૈયારી થઈ રહી હોય, પરંતુ ગુજરાતમાં પણ રાજનેતાઓ તથા પબ્લિક બન્નેને જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી પછી કોરોનાની ગાઈડલાઈનને ભૂલી જઈને જે ઘોર બેદરકારી દાખવી છે, તેનું આ પરિણામ હોવાનું તારણ પણ નીકળી રહ્યું છે.
હાઈકોર્ટને ક્યારે સ્વયંભૂ નોંધ લઈને (સુઓમોટો) સુનાવણી કરવાનો નિર્ણય લેવો પડ્યો હશે, તે પણ વિચારવા જેવું છે. હાઈકોર્ટે રાજય અને કેન્દ્ર સરકારના તંત્રોને ઝંઝોળ્યા છે, જે પરોક્ષ રીતે સરકારો માટે પણ ક્ષોભજનક જ ગણાય. જો કે, હાઈકોર્ટે સિક્કાની બન્ને બાજુની નોંધ પણ લીધી હોય તેમ જણાય છે.
હાઈકોર્ટે સુઓમોટોમાં "કોવિડ નિયંત્રણ", "અનિયંત્રિત ઉછાળો" અને "સંચાલનના ગંભીર મુદ્દાઓ" જેવા શબ્દપ્રયોગો કર્યા, તે જ આ સુનાવણીની ગંભીરતા અને હાઈકોર્ટની ચિંતા દર્શાવે છે. હાઈકોર્ટે સુઓમોટો માટે મોટો આધાર (પ્રમાણ) અખબારમાં પાના ભરાઈ - ભરાઈને આવતા સમાચારોને બનાવ્યા છે, જે અખબારી જગતની વિશ્વસનિયતા પણ દર્શાવે છે.
હાઈકોર્ટે "મેડિકલ કોવિડ કટોકટી" જેવા શબ્દ પ્રયોગો કર્યા હોવાથી ગઈકાલથી જ રાજ્યના તંત્રોમાં દોડધામ હતી, અને ક્ષોભજનક પરિસ્થિતિમાં મૂકાયેલી રાજય સરકાર ગઈકાલથી જ હાંફળી-ફાંફળી થયેલ દેખાતી હતી, તો બીજી તરફ "પાટીલ પરાક્રમ" ના કારણે રેમડેસિવિર રસીના સુરત ભાજપ કાર્યાલય પરથી વિતરણના મુદ્દે ભાજપના ધારાસભ્યો સહિતના કેટલાક નેતાઓ ચોખવટો કરી રહેલા જોવા મળ્યા હતાં. કોરોનાકાળમાં આવી સ્થિતિ ઊભી થાય અને કોરોનાની ગાઈડલાઈનનું પાલન માત્ર પબ્લિક પર જ ઢોળી દેવામાં આવે, તે કોઈપણ રીતે યોગ્ય નથી, તેવી જ રીતે નેતાઓના બહાને પબ્લિક પણ બેફિકર થઈ જાય, તે વ્યાજબી નથી.
અમદાવાદમાં ગઈકાલે ક્રાઈમબ્રાન્ચે દરોડો પાડીને રેમડેસિવિરના ૪૦૦ ઈન્જેકશન પકડી પાડ્યા, તે કોરોના કાળમાં પણ કાળાબજારિયાઓના કરતૂત દર્શાવે છે. તો આ બધી બાબતે નિયંત્રણ, નિયમન અને વ્યવસ્થાપન કરતા સરકારી તંત્રોની સંભવિત સાઠગાંઠ પણ દર્શાવે છે. ગુજરાતમાં કોની મીઠી નજર હેઠળ આ કૃત્રિમ અછત ઊભી કરાઈ છે, તેની પણ ચર્ચા થઈ રહી છે. એક તરફ જીવન અને મૃત્યુ વચ્ચે ઝોલા ખાતા દર્દીઓના સગા-સંબંધીઓ આ ઈન્જેકશનો માટે દર-દરની ઠોકર ખાતા હોય, ત્યારે બીજી તરફ મોટો જથ્થો સંગ્રહ કરીને કાળાબજાર થતા હોય, તે સ્થિતિ શું દર્શાવે છે....? શું પાટીલ પ્રકરણમાં પણ આવા કાળાબજારીયા (મિત્રો) ની ભૂમિકા હશે...? તે તપાસનો વિષય છે.
"દુશ્મન" ફિલ્મનું આનંદબક્ષી રચિત આ હિન્દી ગીત કિશોરકુમારે ગાયુ હતું, જે ઘણું જ પ્રચલીત છે, અને આજે પણ એટલું જ પ્રસ્તૂત છે, જેમાં સત્યને વધુ સમય સુધી છુપાવી શકાતું નથી, તેમ કહેવાયું છે.
સચ્ચાઈ છુપ નહીં શકતી
બનાવટ કે ઉસુલોએ....
ખુશ્બુ આ નહીં શકતી
કભી કાગજ કે ફૂલોસે....
શાયરાના અંદાજમાં લખાયેલા આ પ્રણય ગીતને ટ્વીસ્ટ કરીને તેનો વિવિધ સંદર્ભોમાં ઉપયોગ થતો રહ્યો છે. મોટાભાગે જ્યારે સત્ય પર ઢાંક પિછોડો કરવાનો પ્રયાસ થતો હોય ત્યારે આ ગીતની પ્રથમ પંક્તિનો મહત્તમ પ્રયોગ થતો હોય છે. તેમ કહી શકાય કે,
સચ્ચાઈ છુપ નહીં શકતી
બનાવટ કે ઝુમલો સે
ખુશ્બુ આ નહીં શકતી
કભી કાગજ કે ફૂલો સે...
સરકારી તંત્રો કોરોનાના સંક્રમણ અને મૃત્યુના આંકડા છુપાવવાના પ્રયાસો કરી રહ્યાં છે, તેવી ચર્ચા હવે કાયમી બની ગઈ છે, અને આ અંગે સરકાર પણ મૂક-બધિર બની ગઈ છે. સરકાર દ્વારા જ આ આંકડાનો ખેલ રચાયો હશે કે કેટલાક સનદી અધિકારીઓનું પરાક્રમ હશે, તે તો ભગવાન જાણે, પણ એટલું ચોક્કસ છે કે, સત્તાવાર રીતે અપાતા આંકડાઓ અને વાસ્તવિકતામાં ઘણો તફાવત હોય છે, અને તેના દૃષ્ટાંતો પણ અખબારો અને મીડિયાના માધ્યમથી સામે આવતા હોય છે. કેટલીક ન્યુઝ ચેનલો તથા અખબારો દ્વારા થતા રિયાલિટી શો માં કોરોનાના વાસ્તવિક આંકડાઓ છુપાવાઈ રહ્યાં હોવાના પ્રમાણો મળ્યા હોવાનો દાવો થતો હોય છે. તેથી હવે ગુજરાત સરકાર પણ બનાવટી આંકડાઓની આડમાં "સત્ય" છુપાવી રહી હોવાની કોરોનાની ભયાવહ સ્થિતિ દબાઈ ગઈ અને કોરોનાએ જાણે વિદાય લઈ લીધી હોય તેમ જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરીમાં લોકો બિન્ધાસ્ત થઈ ગયા. જો સરકારે પહેલેથી કોરોનાને લઈને સાચી માહિતી આપી હોત અને આંકડાઓ છુપાવવાનો ખેલ ન થયો હોત, તો કદાચ લોકો વધુ સાવધ રહ્યા હોત, પરંતુ 'પેનિક' નહીં, ફેલાવવાના નામે પણ જો વાસ્તવિકતા વધારે સમય સુધી છુપાવાય, તો તેના દુષપરિણામો આવી શકે છે, તે પુરવાર થયું હોવાના પ્રત્યાઘાતો પણ અખબારો - મીડિયા દ્વારા થતા સત્ય પરીક્ષણો પછી સામે આવી રહ્યાં છે.
મીડિયા - અખબારો દ્વારા કરાયેલા અભ્યાસ પછી એવું બહાર આવ્યું કે, કેટલાક શહેરોમાં કોરોનાથી થતા મૃત્યુના જે આંકડા તંત્રો જાહેર કરે, તેના કરતા ડબલ મૃતદેહોની અંતિમવિધિ કોરોનાની ગાઈડ લાઈન હેઠળ જ થતી જોવા મળે છે. દૃષ્ટાંત તરીકે અમદાવાદમાં એએમસીએ દર્શાવેલ મૃત્યુ કરતા સ્મશાનોમાં અગ્નિદાહના આંકડા જ ડબલ જોવા મળ્યા હતાં. આ પ્રકારના દૃષ્ટાંતો અન્ય શહેરોમાંથી પણ મળતા હોવાની ચર્ચા છે. સરકારના દાવાઓ હવે ઝુમલા પુરવાર થઈ રહ્યાં હોવાના કહી શકાય કે સચ્ચાઈ છુપ નહીં શકતી, બનાવટ કે ઝુમલો સે...
જામનગરમાં પણ આ જ પ્રકારની સ્થિતિ હોય તેમ જણાય છે. ગઈકાલે પ્રકાશિત અહેવાલો મુજબ મહાપાલિકાના તથા જિલ્લા તંત્ર દ્વારા જામનગરમાં સંક્રમણના કેસોની સંખ્યા દર્શાવાઈ હતી, તેમાં અને જામનગર જિલ્લાના રાજયકક્ષાએથી પ્રસિદ્ધ થતા અહેવાલોમાં સમાન દિવસના આંકડાઓમાં લગભગ ૪૦ જેટલો તફાવત જણાતો હતો. આ પ્રકારના દૃષ્ટાંતોના કારણે સરકારની વિશ્વસનિયતા તો ઘટે જ છે, પરંતુ ઓછી ગંભીરતા દર્શાવાતા નગરજનો પણ થોડા બેદરકાર (વડાપ્રધાનની ભાષામાં કેઝયુઅલ) બની જતા હોય છે, અને માસ્ક, સેનેટાઈઝીંગ, સોશ્યલ ડિસ્ટન્સ પ્રત્યેની ગંભીરતા ઘટી જતા સંક્રમણ વધવાનું એક મુખ્ય કારણ બની જાય છે. સરકાર અથવા અને તેના તંત્રોએ હવે આંકડા છુપાવવાનો ખેલ બંધ કરવો જોઈએ.
સરકાર અને તેના તંત્રોને પણ સબક શિખવાડતી જાગૃતિ હવે ગુજરાતના ઘણાં ગામડાઓ અને નગરોમાં આવી રહી છે. અનેક ગામો અને નગરોમાં લોકોએ દિવસે સ્વૈચ્છિક લોકડાઉનના કલાકો નક્કી કર્યા છે, જ્યારે રાત્રે વીસ શહેરોમાં સરકારે કોરોના કરફયૂ લગાવી દેતા એક વર્ષ પહેલાના દૃશ્યો ફરીથી ઉભા થઈ રહ્યાં છે, માર્ગો સુમસામ, બજારો બંધ, પરિવહન ઠપ્પ અને ચૂસ્ત બંદોબસ્ત સાથે જનતાના સહયોગ તથા સ્વયંભૂ બંધનું વલણ વધી રહ્યું હોવાથી ગુજરાતે કોરોના સાથે નવી જ ફાઈટ આરંભી છે.
બીજી તરફ વેક્સિનેશન વધારવાની વાતો સાથે કેટલાક શહેરોમાં વેક્સિન ખૂટી ગઈ હોવાના અહેવાલો અકળાવનારા છે. ગુજરાતમાં વેક્સિન જ નહીં, કેટલીક પ્રકારના ઈન્જેકશનોની પણ છત વર્તાઈ રહી છે. બંધ કરી દેવા જેવી વધારાની હોસ્પિટલો તથા કોવિડ સેન્ટરો ફરીથી શર કરી દેવાયા છે. જામનગરમાં પણ આયુર્વેદ હોસ્પિટલનું કોવિડ સેન્ટર હોસ્પિટલની વ્યવસ્થાઓ સાથે ફરી શરૃ થયું છે.
મધ્યપ્રદેશની જેમ શુક્રવાર સાંજથી સોમવારે સવાર સુધી સળંગ કરફયૂ ગુજરાતમાં લગાડી શકાય કે કેમ તે અંગે પણ સરકાર વિચારી રહી હોવાના અહેવાલો વહેતા થયા હતાં.
જામનગર જિલ્લાના ગોપ પછી મોટી બાણુગાર અને તે પછી રાવલ-કલ્યાણપુર જેવા છેવાડાના વિસ્તારો સુધી સ્વૈચ્છિક લોકડાઉનની જાહેરાતો થઈ, તેવી જ રીતે રાજયના ૧૦૦ થી વધુ શહેરો-ગામોમાં સ્વૈચ્છિક લોકડાઉન લગાવવાની જાહેરાત થઈ છે, જેમાં દેવભૂમિ દ્વારકા, જામનગર, કચ્છ, તાપી, સુરત, મહિસાગર, ભાવનગર, રાજકોટ, મોરબી, સુરેન્દ્રનગર, અરવલ્લી, બનાસકાંઠા, મહેસાણા, પાટણ, નર્મદા, ભરૃચ-ખેડા, આણંદ વિગેરે જિલ્લાઓના ગામો તથા નાના નગરોનો સમાવેશ થાય છે. ગ્રામજનોની આ જાગૃતિ સલામ કરવાને લાયક છે, તો સરકાર અને તેના તંત્રો માટે પણ સબક શિખવાડે તેવી છે.
સિક્કાની બીજી બાજુ પણ ઘણાં લોકો ચર્ચી રહ્યાં છે. જ્યાં-જ્યાં આંશિક કે સ્વૈચ્છિક લોકડાઉન કેટલાક દિવસોના સમયગાળા માટે જાહેર થયું છે, ત્યાં-ત્યાં મામલતદાર, પ્રાંત અધિકારી જેવા સરકારી અમલદારોએ મિટિંગો કરી હતી, અને લોકોને આ પ્રકારના સ્વૈચ્છિક કે આંશિક લોકડાઉન માટે "પ્રેરણા" આપી હતી, તેથી આ પ્રકારનો અભિગમ પણ પાછલા બારણેથી સરકાર પ્રેરિત જ છે. સરકાર સ્વયં હાથ ઉંચા કરી દઈને હવે જનતા પર કોરોના સામેના જંગની જવાબદારી ઢોળવાના પ્રયાસો કરી રહી હોવાની ટીકા પણ થવા લાગી છે, જો કે, જો સરકારે જ આ રીતે લોકોને સ્વૈચ્છિક લોકડાઉન તરફ વાળવાનો પ્રયાસ કર્યો હોય તો પણ તેમાં ખોટું શું છે...? તેવો પ્રશ્ન પણ પૂછાઈ રહ્યો છે. ટૂંકમાં હવે સ્વૈચ્છિક લોકડાઉન તરફ ગુજરાત આગળ વધી રહ્યું છે.
ગુજરાતમાં ગયા વર્ષે જે કોવિડ-૧૯ વાયરસથી મહામારી ફેલાઈ હતી, તેનું સ્વરૃપ બદલાયું છે તો બીજી તરફ બ્રિટન અને અમેરિકામાં જોવા મળતા વાયરસ પણ ગુજરાતમાં જોવા મળી રહ્યાં છે, અને બાળકોને પણ કોરોના થવા લાગ્યો છે તે એક નવો પડકાર છે. હવે આપણે એટલે કે જનતાએ સાથે મળીને કોરોના સામેના જંગ લડીને જીતવો પડે તેમ છે, કારણ કે, સરકારો કદાચ હવે કાં તો થાકી ગઈ છે અથવા તો રાજનીતિ વધી રહી છે.
એક વાત સાથે સહમત થવું પડે કે, ગયા વર્ષે અચાનક જાહેર કરી દેવાયેલા લોકડાઉનના કેટલાક માઠા પરિણામો આવ્યા પછી હવે કેન્દ્ર સરકાર સંપૂણ અને સજ્જડ લોકડાઉન ગયા વર્ષની જેમ અચાનક જાહેર કરે તેવી શક્યતા નહીંવત છે. બીજી તરફ આ વર્ષે આપણી પાસે અનુભવ છે, સુવિધાઓ છે અને રસીકરણનો મજબૂત વિકલ્પ છે, ત્યારે સૌ સાથે મળીને કોરોના સામેનો જંગ લડીએ તે જરૃરી છે.
"વન નેશન - વન ટેક્સ" ની વિભાવના અને દેશમાં ટેક્સને સરળ અને સમાન બનાવવાની રણનીતિ હેઠળ દેશમાં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સ એટલે કે, જીએસટી લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. જે અંગે સુપ્રિમકોર્ટના અવલોકન અને ટિપ્પણીઓ પછી દેશભરમાં ફરીથી જીએસટી ચર્ચાના ચાકડે ચડ્યો છે.
દેશમાં વન નેશન - વન ટેક્સની વર્ષોથી ચર્ચા હતી અને તેના સંભવિત ફાયદાઓ અને સુવિધા-સરળતા અંગે વ્યાપક પ્રચાર-પ્રસાર થતો હતો તે પછી કેન્દ્રમાં સત્તારૃઢ થયેલી મોદી સરકારે જીએસટીનો અમલ શરૃ કરાવ્યો. આ માટે કેન્દ્ર સરકાર અને રાજય સરકારોની સંયુક્ત જીએસટી કાઉન્સીલ રચાઈ, જેમાં જીએસટીના દર અને અન્ય નિર્ણયો લેવાતા રહ્યાં છે.
રાહુલ ગાંધીએ જીએસટીને લાગુ કરવાની પદ્ધતિ સામે અવાર-નવાર અવાજ ઉઠાવ્યો હતો અને ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન તેઓ જીએસટીને "ગબ્બરસિંહ ટેક્સ" તરીકે ઓળખાવીને મોદી સરકાર પર જબ્બર કટાક્ષ પણ કરતા રહેતાં હતાં.
હવે સુપ્રિમ કોર્ટના અવલોકનમાં પણ એવ તથ્યો જોવા મળે છે કે, જીએસટીના અમલીકરણ સામે અંગુલી નિર્દેશ કરે છે. જીએસટીને લાગુ કરવાની પ્રક્રિયા અને પદ્ધતિ સામે સુપ્રિમકોર્ટે સખ્ત નારાજગી દર્શાવી છે.
સુપ્રિમકોર્ટના અવલોકન મુજબ ભારતીય સંસદની ઈચ્છા જીએસટી સિટિઝન ફ્રેન્ડલી એટલે કે, નાગરિકો માટે લાભદાયી અને સરળ બનાવવાની હતી, પરંતુ જે રીતે અત્યારે અમલીકરણ થઈ રહ્યું છે, તેથી તેનો મૂળ ઉદૃેશ્ય જ ખતમ થઈ જાય છે. અદાલતના અવલોકન મુજબ ટેક્સનો અમલ કરાવતા અધિકારીઓ પ્રત્યેક બિઝનેસમેનને અપ્રામાણિક તો ન જ કહી શકે. હિમાચલ પ્રદેશના એક વેપારીની અરજીની સુનવણી દરમિયાન સુપ્રિમકોર્ટે ખાસ્સી નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. સર્વોચ્ચ અદાલતના જસ્ટીશ ડી.વાઈ. ચંદ્રચુડે ટેેક્સના અમલીકરણ પછી આ પદ્ધતિના મૂળ ઉદૃેશ્યો જ ખોવાઈ અથવા ભૂલાઈ ગયા હોવાનો સંકેત કર્યો હતો.
જીએસટી એક્ટની કલમ-૮૩ માં એવી જોગવાઈ કરવામાં આવી છે કે, જીએસટીના પડતર કેસમાં સરકારની તિજોરીના રક્ષણ માટે જીએસટીના કમિશ્નર તેમની વિરૃદ્ધ કેમ છે, તે પક્ષકારના બેંક એકાઉન્ટ અને સંપત્તિ વિગેરે એટેચ્ડ કરી શકે છે. જેની સામે અરજદારે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો.
સંસદે જીએસટીનું જે માળખું તૈયાર કર્યુ હતું તે દેશના નાગરિકો માટે સરળ અને મૈત્રિપૂર્ણ જણાતું હતું, પરંતુ અમલદારશાહીના કારણે તે હેતુઓ જળવાયા નથી આજે જે રીતે અમલીકરણ થઈ રહ્યું છે, તે જોતા આ પ્રક્રિયા ખોટા માર્ગે ચડી ગઈ હોય તેમ જણાય છે.
સુપ્રિમ કોર્ટે ગઈકાલે જીએસટી એક્ટની કલમ-૮૩ ને પડકારતી અરજી પર ચૂકાદો તો અનામત રાખ્યો હતો, પરંતુ અદાલતે કરેલી ટિપ્પણીઓએ દેશભરમાં ફરીથી જીએસટી અંગે ચર્ચા જગાવી છે, કારણ કે, જીએસટી એક્ટ-ર૦૧૭ માં જીએસટી ચોરીના આરોપ પછી કાર્યવાહી પેન્ડીંગ હોય તો પણ અધિકારી ઈચ્છે તો વેપારીના બેંક એકાઉન્ટ અને અન્ય સંપત્તિ જપ્ત કરી શકે છે. આ વિવાદાસ્પદ જોગવાઈને સુપ્રિમકોર્ટમાં પડકારવામાં આવી છે.
પહેલા જીએસટીના અયોગ્ય અમલીકરણનો મુદ્દો રાજકીય ગણાવીને તેના પર ગંભીરતાથી વિચાર કરાતો નહોતો અને રાહુલ ગાંધીની ગબ્બરસિંહ ટેક્સ બાબત નિવેદનોને હસવામાં ઉડાવી દેવાતા હતાં. હવે જ્યારે સુપ્રિમકોર્ટે સખ્ત ટિપ્પણીઓ કરી છે ત્યારે આ કેસના અંતિમ ચૂકાદા પછી સરકારી તંત્રોના વલણોમાં ફેરફાર અને જોગવાઈઓમાં સુધારણા થાય છે કે નહીં, તે જોવાનું રહેશે.
ગઈકાલે જામનગરમાં કોરોનાના કેસો ૧પ૦ થી પણ વધી જતા જિલ્લા કલેક્ટર રવિશંકરે ફરીથી લોકોને માસ્ક, સોશ્યલ ડિસ્ટન્સ અને અન્ય સાવધાનીઓ માટે "હાથ જોડીને" આજીજી કરી છે, તેમ કહેવું ખોટું નથી. આ સ્થિતિ કેમ ઊભી થઈ, તેમાં પડવાના બદલે સામે આવેલી સંકટમય સમસ્યાની સામે કેવી રીતે ઝઝુમવું અને કોરોનાનો સામનો કરતા કરતા જિંદગીને કેવી રીતે ધબકતી રાખવી, તે આપણે સૌએ પણ વિચારવું જ પડે તેમ છે. આપણે બધા જો નક્કી કરી લઈએ કે કોઈ મોટા મેળાવડા, ભીડભાડ કે ઉજવણીઓમાં આપણે જોડાવું જ નથી, તો કોઈપણ રાજકીય, સામાજિક કે સરકારી કાર્યક્રમોમાં નિયમભંગ કરીને એકઠી થતી જનમેદનીની સમસ્યા જ ઊભી થતી અટકી શકે છે.
આ માત્ર જામનગરના કલેક્ટરની મુંઝવણ નથી, મુખ્ય સચિવ અને મુખ્યમંત્રી સહિતના ઉચ્ચ સત્તાધીશો પણ પ્રવર્તમાન સંજોગોમાં કામ-ધંધા - રોજગારને બહુ માઠી અસર કર્યા વગર કોરોનાનું સંક્રમણ ફેલાતું કેવી રીતે અટકાવી શકાય, તેની મથામણમાં પડ્યા છે, અને તેમાં સક્રિય જનસહયોગ અને તંત્રોની વ્યવહારૃ અભિગમ સાથેની સક્રિયતાની સામેલગીરી થવી અનિવાર્ય છે.
હાઈકોર્ટની સલાહ કહો કે ફટકાર કહો, આકરા શબ્દોમાં થયેલી ટકોર પછી ગઈ રાત્રે રાજય સરકારે કરેલા નિર્ણયો મુજબ આજથી જામનગર સહિત આઠ મહાનગરો અને વીસ નગરોમાં રાત્રે ૮ થી સવારે ૬ વાગ્યા સુધી ૩૦મી એપ્રિલ સુધી રાત્રિ કરફયૂની જાહેરાત કરી છે, જેના મિશ્ર પ્રત્યાઘાતો પણ સામે આવ્યા છે.
જે મહાનગરો અને નગરોમાં રાત્રિ કરફયૂની જાહેરાત થઈ છે, ત્યાંની વેપારી સંસ્થાઓ, સંગઠનો, નાના-મોટા વ્યવસાયકારો, શ્રમિકો તથા હોટલ, રેસ્ટોરન્ટ, પરિવહન જેવા વ્યવસાયો સાથે સંકળાયેલા લોકો તો વીકેન્ડ કરફયૂનો અમલ કરીને રાત્રિ કરફયૂને મધ્યરાત્રિથી જ લગાડવા અથવા હટાવવાની રજૂઆત કરી રહ્યાં છે. વીકેન્ડ કરફયૂમાં શુક્રવારે સાતથી સોમવારની સવાર સુધી જો મૂવમેન્ટ ન થાય, તો વાયરસની સાયકલ તૂટવાની શક્યતા વધી જાય, અને લોકોના કામ-ધંધા ચાલતા રહે, રાત્રિના આઠ વાગ્યાથી જો કરફયૂ આવી જાય તો માત્ર કામ-ધંધા નહીં, પરંતુ વ્યવહારિક અને પારિવારિક પ્રવૃત્તિઓ પણ અટકી પડે તેમ છે. આ કારણે સરકારના નિર્ણયથી ઘણા નગરોમાં નગરજનો પણ નારાજ છે.
આજે રાજ્યની કેબિનેટની મિટિંગમાં જે કાંઈ નિર્ણયો લેવાયા, તે પણ સામે આવી રહ્યાં છે અને ગઈકાલે રાત્રે જે કાંઈ નવી જાહેરાતો થઈ અને કોરકમિટીમાં નિર્ણયો લેવાયા, તેના પર ગહન ચર્ચા-પરામર્શ પણ થયો હશે. હવે આજથી જે કાંઈ નવા નિયમો અમલી બની રહ્યાં છે, તેના અમલમાં અતિરેક પણ ન થાય અને લોકો પણ હવે બિન્ધાસ્ત રહેવાના બદલે કમસેકમ પોતાના પરિવારજનોના હિત માટે પણ જરૃરી સાવધાનીઓ રાખે અને ૪પ વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો રસી મૂકાવી લ્યે, તે અનિવાર્ય છે.
