ભારતનો અત્યંત ગરીબીનો દર ૧૧ વર્ષમાં ૨૭.૧ ટકાથી ઘટીને ૫.૩ ટકા થયોઃ વર્લ્ડ બેન્ક

Author: નોબત સમાચાર

ભારતનો અત્યંત ગરીબીનો દર ૧૧ વર્ષમાં ૨૭.૧ ટકાથી ઘટીને ૫.૩ ટકા થયોઃ વર્લ્ડ બેન્ક

વિશ્વ બેન્કે ગરબીની રેખા મર્યાદા વધારીને પ્રતિદિન ત્રણ ડોલર કરી છે

નવી દિલ્હી તા. ૭: વિશ્વ બેન્કના બેંક રિપોર્ટમાં સ્વીકાર કરાયો છે કે, ભારત ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. ૧૧ વર્ષમાં ગરીબી દર ૨૭.૧ ટકાથી ઘટી ૫.૩ ટકા થયોઃ અત્યંત ગરીબીમાં જીવતી વસ્તી ૩૪૪.૪૭ મિલિયનથી ઘટીને ૭૫.૨૪ મિલિયન થઈ ગઈ છે. વિશ્વ બેંકે ગરીબી વિરૂદ્ધની ભારતની લડાઈનો સ્વીકાર કર્યો છે.

વિશ્વ બેંકે તાજેતરમાં તેની ગરીબી રેખા મર્યાદામાં સુધારો કર્યો છે તેને ૨.૧૫ ડોલર પ્રતિ દિવસથી વધારીને ૩ ડોલર પ્રતિ દિવસ કરી છે. આ નવા ધોરણ મુજબ ભારતમાં અત્યંત ગરીબીના દરમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. વિશ્વ બેંકના ડેટા અનુસાર, ૨૦૧૧-૧૨માં ૨૭.૧%નો અત્યંત ગરીબી દર ૨૦૨૨-૨૩માં ઘટીને માત્ર ૫.૩% થયો છે. આનો અર્થ એ થયો કે અત્યંત ગરીબીમાં જીવતી વસ્તી ૧૧ વર્ષમાં ૩૪૪.૪૭ મિલિયનથી ઘટીને ૭૫.૨૪ મિલિયન થઈ ગઈ છે. વિશ્વ બેંકના ગરીબી અને સમાનતા સંક્ષિપ્ત ૧૦૦ થી વધુ વિકાસશીલ દેશોમાં ગરીબી, વહેંચાયેલ સમૃદ્ધિ અને અસમાનતાના વલણો વિશે જણાવે છે.

વિશ્વ બેંક જૂથ અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળની વસંત અને વાર્ષિક બેઠકો માટે વર્ષમાં બે વાર બહાર પાડવામાં આવતી આ માહિતી, દેશની ગરીબી અને અસમાનતાનું ચિત્ર રજૂ કરે છે, અને આ ખાતરી કરે છે કે ગરીબી ઘટાડવી એ વૈશ્વિક પ્રાથમિકતા રહે છે.

દરેક પીઈબીમાં બે પાનાનો સારાંશ હોય છે જે ગરીબી ઘટાડવામાં તાજેતરના વિકાસ તેમજ મુખ્ય વિકાસ સૂચકાંકો પર માહિતી પ્રદાન કરે છે. આ અહેવાલ મુજબ, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ભારે ગરીબી ૨૦૧૧-૧૨ માં ૧૮.૪ ટકાથી ઘટીને ૨૦૨૨-૨૩ માં ૨.૮ ટકા થઈ ગઈ છે. શહેરી વિસ્તારોમાં ભારે ગરીબી ૧૦.૭ ટકાથી ઘટીને ૧.૧ ટકા થઈ ગઈ છે. ગ્રામીણ અને શહેરી ગરીબી વચ્ચેનો તફાવત ૭.૭ ટકાથી ઘટીને ૧.૭ ટકા થયો. ૨૦૧૧-૧૨ અને ૨૦૨૨-૨૩ વચ્ચે વાર્ષિક ઘટાડો દર ૧૬ ટકા રહેશે. રોજગાર વૃદ્ધિ વિશ્વ બેંકે શોધી કાઢયું છે કે ભારતે નીચલા-મધ્યમ આવક સ્તરે ગરીબી ઘટાડવાથી નોંધપાત્ર લાભ મેળવ્યો છે. તે દરરોજ યુએસ ૩.૬૫ માપવામાં આવ્યો છે. ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં આ વ્યાપક વૃદ્ધિથી લાખો લોકોને ફાયદો થયો છે. રોજગાર વૃદ્ધિમાં, ખાસ કરીને ૨૦૨૧-૨૨ થી, ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં નોંધપાત્ર સુધારો જોવા મળ્યો છે, જેમ કે વિશ્વ બેંકના અહેવાલમાં જણાવાયું છે.

આ રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે સમગ્ર ભારતમાં અતિશય ગરીબી ઘટાડવામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ થઈ છે, જેમાં મુખ્ય રાજ્યો ગરીબી ઘટાડવા અને સમાવેશી વિકાસને વેગ આપવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી રહૃાા છે. પાંચ સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવતા રાજ્યો, એટલે કે ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, બિહાર, પ?મિ બંગાળ અને મધ્યપ્રદેશ, ૨૦૧૧-૧૨ માં ભારતના અત્યંત ગરીબ લોકોના ૬૫ ટકા લોકોનું ઘર હતા.

આ રાજ્યોએ ૨૦૨૨-૨૩ સુધીમાં અતિશય ગરીબીમાં થયેલા કુલ ઘટાડામાં બે તૃતીયાંશ ફાળો આપ્યો હતો. વિશ્વ બેંકના આંકડા મુજબ, ૨૦૧૧-૧૨માં ૨૭.૧% ની અત્યંત ગરીબી દર ૨૦૨૨-૨૩માં ઘટીને માત્ર ૫.૩% થઈ ગયો છે. જેનો અર્થ એ છે કે અત્યંત ગરીબીમાં જીવન જીવનારા લોકોનો વર્ગ ૩૪૪.૪૭ મિલિયનથી ઘટીને ૭૫.૨૪ મિલિયન થઈ ગયો છે.

જૂના માપદંડ અનુસાર પણ, ભારતમાં અત્યંત ગરીબી ૨૦૧૧-૧૨માં ૧૬.૨% થી ઘટીને ૨૦૨૨માં ૨.૩% થઈ હતી, જેમાં આ ગરીબી રેખા નીચે જીવતા લોકોની સંખ્યા ૨૦૫.૯૩ મિલિયનથી ઘટીને ૩૩.૬૬ મિલિયન થઈ હતી. નવી ૩ પ્રતિ દિવસની મર્યાદા હોવા છતાં, ભારતે ગરીબીના આંકડાને સ્થિર રાખીને પ્રભાવશાળી પ્રદર્શન કર્યું છે.

વિશ્વ બેંકે નિમ્ન-મધ્યમ આવકવાળા દેશો (એલએમઆઈસી) માટે ગરીબી રેખાને ૩.૬૫ પ્રતિ દિવસથી સંશોધિત કરીને ૨૦૨૧ની કિંમતો પર ૪.૨૦ પ્રતિ દિવસ કરી છે.

આ નવા માપદંડ હેઠળ પણ, ભારતનો ગરીબી દર ૨૦૨૨-૨૩માં ૨૮.૧% થી ઘટીને ૨૩.૯% થઈ ગયો છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ગરીબી ૬૯% થી ઘટીને ૩૨.૫% અને શહેરી વિસ્તારોમાં ૪૩.૫% થી ઘટીને ૧૭.૨% થઈ છે.

વિશ્વ બેંકના બહુઆયામી ગરીબી સૂચકાંક (એમપીઆઈ) અનુસાર, ભારતમાં નોન-મોનેટરી ગરીબી ૨૦૦૫-૦૬માં ૫૩.૮% થી ઘટીને ૨૦૨૨-૨૩માં ૧૫.૫% થઈ છે. નીતિ આયોગ મુજબ, બહુઆયામી ગરીબીમાં રહેતી ભારતની વસ્તી ૨૦૧૩-૧૪માં ૨૯.૧૭% થી ઘટીને ૨૦૨૨-૨૩માં ૧૧.૨૮% થઈ છે.

૨૦૨૩-૨૪ના ઘરેલું ઉપભોગ ખર્ચ સર્વેક્ષણ (એચસીઈએસ)ના આંકડા ભારતમાં માસિક વપરાશમાં થયેલા વધારાને દર્શાવે છે. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં માથાદીઠ માસિક વપરાશ ખર્ચ ૨૦૧૧-૧૨માં રૂ.૧,૪૩૦થી વધીને ૨૦૨૩-૨૪માં રૂ.૨,૦૭૯ થયો છે, જે ૪૫.૪%નો વધારો છે. શહેરી વિસ્તારોમાં તે રૂ.૨,૬૩૦ થી ૩૮% વધીને રૂ.૩,૬૩૨ થયો છે.

જો આપને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો શેર કરો...