વિશ્વના સૌથી નાના દેશ વેટિકનમાં બિરાજે છે સૌથી શક્તિશાળી પ્રજાના ધર્મગુરૂ પોપ!

Author: નોબત સમાચાર

વિશ્વના સૌથી નાના દેશ વેટિકનમાં બિરાજે છે સૌથી શક્તિશાળી પ્રજાના ધર્મગુરૂ પોપ!

વર્તમાન પોપ ફ્રાન્સિસ ઉદારમતવાદી અને સેવાભાવી ધર્મગુરૂ હતાઃ પોપ પાયસ ૯ સૌથી લાંબો સમય ધર્મગુરૂની ગાદી ઉપર રહ્યા

વિશ્વના સૌથી શક્તિશાળી પ્રજાના ધર્મગુરૂ પોપનું તાજેતરમાં અવસાન થયું. ૮૮ વર્ષના પોપ ફ્રાન્સિસ લાંબા સમયથી બીમારી ભોગવતા હતા. રોમન કેથોલિકનું વડું મથક વેટિકન દુનિયાનો સૌથી નાનો અને સૌથી ઓછી વસ્તી ધરાવતો દેશ છે. રોમન કેથોલિક ધર્મ ખ્રિસ્તી ધર્મની સૌથી મોટી શાખા છે, જેમાં રોમના બિશપ, જેને પોપ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેના આધ્યાત્મિક અધિકાર હેઠળના તમામ ચર્ચોનો સમાવેશ થાય છે. તે એક વૈશ્વિક સંસ્થા છે કેથોલિક ચર્ચનું મુખ્ય મથક વેટિકન સિટીમાં આવેલું છે.

કેથોલિક ચર્ચ પોપ દ્વારા સંચાલિત એક ધાર્મિક સંસ્થા છે, જેમને શ્રદ્ધા અને સામાજિક વ્યવહારના મામલામાં સર્વોચ્ચ સત્તા માનવામાં આવે છે.રોમન કૅથલિકો માને છે કે, બાઇબલ અને પવિત્ર પરંપરા (ચર્ચ દ્વારા પસાર કરાયેલા ઉપદેશો અને પ્રથાઓ) બંને સાક્ષાત્કારના અધિકૃત સ્ત્રોત છે.કૅથલિકો ઈસુની માતા મેરી અને અન્ય સંતોની પૂજા કરે છે, તેમને તે મના માટે પ્રાર્થના કરવાનું કહે છે. પોપ પાયસ ૯ સૌથી લાંબો સમય એટલેકે ૩૧ વર્ષ ૭ માસ સુધી વડા પદે રહ્યા હતા.

કેથોલિક ચર્ચ

કેથોલિક ચર્ચ, જેને રોમન કેથોલિક ચર્ચ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે સૌથી મોટું ખ્રિસ્તી ચર્ચ જુથ છે, જેમાં ૨૦૨૪ સુધીમાં વિશ્વભરમાં ૨ અબજ ધાર્મિક દિક્ષા પામેલા કેથોલિકો છે. તે વિશ્વની સૌથી જૂની અને સૌથી મોટી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓમાંની એક છે અને પશ્ચિમી સંસ્કૃતિના ઇતિહાસ અને વિકાસમાં તેણે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે. ચર્ચમાં ૨૪ સુઇ યુરીસ (સ્વાયત્ત) ચર્ચનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં લેટિન ચર્ચ અને ૨૩ પૂર્વીય કેથોલિક ચર્ચનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં વિશ્વભરમાં લગભગ ૪ હજાર ડાયોસીસ અને એપાર્ચીનો સમાવેશ થાય છે, દરેકની દેખરેખ એક અથવા વધુ બિશપ દ્વારા કરવામાં આવે છે. પોપ, જે રોમના બિશપ છે, તે ચર્ચના મુખ્ય પાદરી હોય છે. વેટિકન સિટીમાં સેન્ટ પીટર્સ બેસિલિકા, વિશ્વનું સૌથી મોટું કેથોલિક ચર્ચ બિલ્ડિંગ છે, જ્યાં સર્વોચ્ચ ધર્મગુરૂ પોપ નિવાસ કરે છે.

કેથોલિક ચર્ચે પશ્ચિમી ફિલસૂફી, સંસ્કૃતિ, કલા, સાહિત્ય, સંગીત, કાયદો અને વિજ્ઞાન પર ઊંડો પ્રભાવ પાડ્યો છે. કેથોલિકો મિશન, ઇમિગ્રેશન, ડાયસ્પોરા અને ધર્માંતરણ દ્વારા સમગ્ર વિશ્વમાં નિવાસ કરે છે. પૂર્વીય કેથોલિક ચર્ચો, જેમાં આશરે ૧૮ મિલિયનની સંયુક્ત સભ્યપદ છે, તે પૂર્વીય ખ્રિસ્તીઓના એક જૂથનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે જેઓ વિવિધ ઐતિહાસિક સંજોગોને કારણે આ જૂથો દરમિયાન અથવા પછી પોપ સાથે સમુદાયમાં પાછા ફર્યા હતા અથવા સમુદાયમાં રહ્યા હતા. ૧૬ મી સદીમાં, સુધારાને કારણે અલગ, પ્રોટેસ્ટન્ટ જૂથોની રચના થઈ.

હિટલર

૧૯૪૩ ની આસપાસ, એડોલ્ફ હિટલરે તત્કાલીન પોપનું અપહરણ કરી જર્મનીમાં તેમને નજરકેદ કરવાની યોજના બનાવી. તેમણે એસએસ જનરલ વુલ્ફને કાર્યવાહી માટે તૈયારી કરવા માટે આદેશ આપ્યો, યુદ્ધમાં વ્યસ્ત હિટલર તે યોજના પાર પાડી ન શક્યો, કારણકે તેને પોતાના જ જનરલોનો આ બાબતે વિરોધ સહન કરવો પડ્યો હતો. પોપ પાયસ બારમાને હોલોકોસ્ટ દરમિયાન લાખો યહૂદીઓને બચાવવામાં મદદ કરવાનું શ્રેય આપવામાં આવે છે, પરંતુ ચર્ચ પર તેના શિક્ષણ દ્વારા સદીઓથી યહૂદી વિરોધીતાને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને નાઝી અત્યાચારોને રોકવા માટે યોગ્ય કામગીરી ન કરવાનો આરોપ પણ મૂકવામાં આવ્યો છે.

વર્તમાન

૨૦૦૫માં ચૂંટાયેલા પોપ બેનેડિક્ટ (૧૬), ધર્મનિરપેક્ષતા સામે પરંપરાગત ખ્રિસ્તી મૂલ્યોને સમર્થન આપવા અને રોમન ટ્રાઇડેન્ટાઇન માસના મહત્તમ ઉપયોગ માટે જાણીતા હતા, જેને તેમણે *અસાધારણ સ્વરૂપ* શીર્ષક આપ્યું હતું. વૃદ્ધાવસ્થાની નબળાઈઓને ધ્યાનમાં લઈને, બેનેડિક્ટે ૨૦૧૩ માં રાજીનામું આપ્યું, લગભગ ૬૦૦ વર્ષોમાં આ પ્રકારે રાજીનામું આપનાર પ્રથમ પોપ બન્યા હતા.

વર્તમાન પોપ ફ્રાન્સિસ બહુ ઉદાર મતવાદી અને સેવાભાવી ધર્મગુરૂ હતા. તેમણે વિવિધ ચર્ચો વચ્ચેની ગેરસમજણ દૂર કરી અને વિવિધ ધર્મગુરૂઓ સાથે સંવાદ સાધી તેમને નજીક લાવ્યા હતા. તેઓ શાંતિના પ્રખર ચાહક હતા અને શાંતિદૂત હતા. દુનિયાના રાજકીય નેતાઓ પોપ ફ્રાન્સીસીને માનતા અને સન્માન આપતા પરંતુ યુદ્ધ બાબતે તેમને ગણકારતા ન હતા! ઇઝરાયલ અને અમેરિકા દુનિયાના વિવિધ ભાગોમાં નરસંહાર કરતા હતા તેનો પોપ વિરોધ કરતા રહ્યા. અમેરિકી પ્રમુખ જો બાઈડેન સાથે તેમણે માત્ર શાંતિના મુદ્દા ઉપર જ વાત કરી હતી. પોપ સ્પષ્ટ રીતે માનતા હતા કે શાંતિ જ સાચો ધર્મ છે.

૨૦૧૩માં દક્ષિણ ગોળાર્ધના પ્રથમ પોપ અને આઠમી સદીના ગ્રેગરી ૩ પછી યુરોપની બહારના પ્રથમ પોપ બન્યા. ફ્રાન્સિસે પૂર્વીય ચર્ચો સાથે કેથોલિક ધર્મના અંતરને વધુ નજીક લાવવાના પ્રયાસો કર્યા. તેમના સ્થાપના સમારોહમાં પૂર્વીય ઓર્થોડોક્સ ચર્ચના કોન્સ્ટેન્ટિનોપલના પેટ્રિઆર્ક બર્થોલોમ્યુએ હાજરી આપી હતી, જે ૧૦૫૪ પછી પહેલી વાર હતું, જ્યારે કોન્સ્ટેન્ટિનોપલના પૂર્વીય ઓર્થોડોક્સ એક્યુમેનિકલ પિતૃઆર્ક પોપના સ્થાપનમાં હાજરી આપી, જ્યારે તેઓ ૨૦૧૬માં મોસ્કોના પેટ્રિઆર્ક કિરીલને પણ મળ્યા હતા, જે સૌથી મોટા પૂર્વીય ઓર્થોડોક્સ ચર્ચના વડા હતા; ૧૦૫૪ બાદ આ બંને ચર્ચ વચ્ચેની પ્રથમ ઉચ્ચ-સ્તરીય બેઠક હતી. ૨૦૧૭માં ઇજિપ્તની મુલા કાત દરમિયાન, પોપ ફ્રાન્સિસે કોપ્ટિક ઓર્થોડોક્સ ચર્ચ સાથે પરસ્પર માન્યતા ફરીથી સ્થાપિત કરી હતી.

પ્રોટેસ્ટન્ટ

ખ્રિસ્તી ધર્મમાં બે ભાગ છે જેમાં એક કેથોલિક છે અને બીજે પ્રોટેસ્ટન્ટ. કૅથલિક અને પ્રોટેસ્ટંટ ધર્મ વચ્ચેનો મુખ્ય તફાવત પોપના અધિકાર અને બાઇબલના અર્થઘટનની આસપાસ ફરે છે. કૅથલિકો પોપના અધિકારને પીટરના અનુગામી અને ચર્ચના વડા તરીકે માને છે, જ્યારે પ્રોટેસ્ટંટ સામાન્ય રીતે શાસ્ત્રના વ્યક્તિગત અર્થઘટન અને બાઇબલને અધિકારના એકમાત્ર સ્ત્રોત તરીકે ભાર મૂકે છે. વધુમાં, કૅથલિકો સાત સંસ્કારોને માન્યતા આપે છે, જ્યારે મોટાભાગના પ્રોટેસ્ટંટ ફક્ત બેને માન્યતા આપે છેઃ બાપ્તિસ્મા અને ધર્મપ્રચાર. પ્રોટેસ્ટંટ ધર્મમાં કેથોલિક ચર્ચની જેમ એક જ, સર્વોચ્ચ વડા કે પોપ નથી. તેના બદલે, વિવિધ સંપ્રદાયોમાં વિવિધ મંત્રીઓ અને પાદરીઓ વચ્ચે સત્તા વહેંચવામાં આવે છે. આ વિકેન્દ્રિત માળખું પ્રોટેસ્ટંટ ધર્મનું મુખ્ય લક્ષણ છે. અગ્રણી પ્રોટેસ્ટંટ સંપ્રદાયોમાં એંગ્લિકનિઝમ, પ્રેસ્બીટેરિયનિઝમ, મેથોડિઝમ, પેન્ટેકોસ્ટાલિઝમ અને બાપ્ટિસ્ટનો સમાવેશ થાય છે.

પોપ ફ્રાન્સિસ

વર્તમાન પોપ ફ્રાન્સિસનું મૂળ નામ જોર્જ મારિયો બર્ગોગ્લિયો હતું. ૧૭ ડિસેમ્બર ૧૯૩૬ના જન્મ અને ૨૧ એપ્રિલ ૨૦૨૫ના દિવસે હૃદયરોગના હુમલામાં અવસાન થયું. ૨૦૧૩ થી ૨૦૨૫ સુધી કેથોલિક ચર્ચના વડા અને વેટિકન િ સટી સ્ટેટના સાર્વભૌમ હતા. તેઓ સોસાયટી ઓફ જીસસ (જેસુઈટ ઓર્ડર)ના પ્રથમ પોપ હતા, પ્રથમ લેટિન અમેરિકન, અમેરિકાના પ્રથમ, દક્ષિણ ગોળાર્ધના પ્રથમ અને આઠમી સદીના સીરિયન પોપ ગ્રેગરી પછી યુરોપની બહાર જન્મેલા અથવા ઉછરેલા પ્રથમ પોપ હતા.

વેટિકન સિટી

વેટિકન સિટી, સત્તાવાર રીતે વેટિકન સિટી સ્ટેટએક ભૂમિગત દેશ અને એન્ક્લેવ છે જે રોમ, ઇટાલીથી ઘેરાયેલો છે અને ઐતિહાસિક રીતે તેનો એક ભાગ છે. તે ૧૯૨૯ માં લેટરન સંધિ સાથે ઇટાલીથી સ્વતંત્ર બન્યું, અને હોલી સીના ''સંપૂર્ણ માલિકી, વિશિષ્ટ પ્રભુત્વ અને સાર્વભૌમ સત્તા અને અધિકારક્ષેત્ર'' હેઠળ એક અલગ પ્રદેશ છે, જે પોતે આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદા હેઠળ એક સાર્વભૌમ એન્ટિટી છે, જે શહેર-રાજ્યની ટેમ્પોરલ પાવર, શાસન, રાજદ્વારી અને આધ્યાત્મિક સ્વતંત્રતા જાળવી રાખે છે.

૪૯ હેક્ટર (૧૨૧ એકર)ના ક્ષેત્રફળ અને લગભગ (૨૦૨૪ સુધીમાં)ની વસ્તી સાથે, તે ક્ષેત્રફળમાં માત્ર ૧૧૦૦ નાગરિકો ધરાવતું વિશ્વનું સૌથી નાનું સાર્વભૌમ રાજ્ય છે. તે વિશ્વની સૌથી ઓછી વસ્તીવાળી રાજધાનીઓમાંનું એક પણ છે. હોલી સી દ્વારા સંચાલિત, વેટિકન સિટી સ્ટેટ એક ચર્ચ અથવા ધાર્મિક-રાજાશાહી રાજ્ય છે જે પોપ દ્વારા શાસિત છે, જે રોમના બિશપ અને કેથોલિક ચર્ચના વડા છે. રાજ્યના સર્વોચ્ચ કાર્યકર્તાઓ વિવિધ મૂળના બધા કેથોલિક પાદરીઓ છે. એવિગ્નન પોપસી પછી પોપ મુખ્યત્વે એપોસ્ટોલિક પેલેસમાં રહેતા હતા જે હવે વેટિકન સિટી છે, જોકે ક્યારેક રોમમાં અથવા અન્યત્ર ક્વિરિનલ પેલેસમાં રહે છે.

વેટિકન સિટીમાં સેન્ટ પીટર્સ બેસિલિકા, સિસ્ટાઇન ચેપલ, વેટિકન એપોસ્ટોલિક લાઇબ્રેરી અને વેટિકન મ્યુઝિયમ જેવા ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક સ્થળો છે. તેમાં વિશ્વના કેટલાક સૌથી પ્રખ્યાત ચિત્રો અને શિલ્પો છે. વેટિકન સિટીની અનોખી અર્થવ્યવસ્થાને કેથોલિક વિશ્વાસીઓના દાન, ટપાલ ટિકિટો અને સ્મૃતિચિત્રોના વેચાણ, સંગ્રહાલયોમાં પ્રવેશ ફી અને પ્રકાશનોના વેચાણ દ્વારા નાણાકીય રીતે ટેકો મળે છે. વેટિકન સિટીમાં કોઈ કર નથી, અને તમામ વસ્તુઓ ડ્યુટી-ફ્રી છે. વિશ્વના તમામ ધર્મોના લોકો વેટિકન સિટીની મુલાકાતે આવે છે. અહી કોઈ પ્રવેશ બંધી નથી. વિશ્વનું આ નમૂનેદાર શહેર કે દેશ છે.

વેટિકન સિટીનું વાતાવરણ સમશીતોષ્ણ, ભૂમધ્ય આબોહવા છે. અહી ઓક્ટોબરથી મધ્ય મે સુધી હળવો, વરસાદી શિયાળો અને મે થી સપ્ટેમ્બર સુધી ગરમ, શુષ્ક ઉનાળો રહે છે. મુખ્યત્વે ધુમ્મસ અને ઝાકળ પણ અનુભવાય છે. ૨૮ જૂન ૨૦૨૨ ના અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ તાપમાન ૪૦.૮ ડિગ્રી નોંધાયું હતું. વેટિકન સિટીને પોતાની કોઈ પોલીસ કે સૈન્ય નથી. સમગ્ર દેશનું સંચાલન સ્વયંસેવકો દ્વારા કરવામાં આવે છે.

અહી વિવિધ સ્થળોના પ્રવેશ ટિકિટ લેવી પડે છે. જો તમે રોમ સિટી પાસ ખરીદો, જેમાં કોલોસીયમ અને વેટિકન મ્યુઝિયમ જેવા વિવિધ પર્યટન સ્થળોમાં પ્રવેશનો સમાવેશ થાય છે. ઓન લાઇન એડવાન્સ ટિકિટ બુક કરાવી લેવી હિતાવહ છે.

વિઝા

ભારતીય નાગરિકોને વેટિકન સિટીની મુલાકાત લેવા માટે શેંગેન વિઝાની જરૂર પડે છે કારણ કે ત્યાં ફક્ત ઇટાલી દ્વારા જ પહોંચી શકાય છે અને તેને શેંગેન વિસ્તારનો ભાગ માનવામાં આવે છે. વેટિકન સિટીની પોતાની વિઝા ન હોવાથી, ભારતીય પ્રવાસીઓએ માન્ય ઇટાલિયન શેંગેન વિઝા અથવા અન્ય શેંગેન દેશનો વિઝા મેળવવો આવશ્યક છે.

માર્ગ

ભારતના બેંગલુરૂથી વેટિકન સિટી જવા માટે, તમારે બેંગલુરૂથી રોમ, ઇટાલી સુધી વિમાન દ્વારા પંહોચી શકાય છે, કારણ કે વેટિકન સિટી રોમની અંદર એક સ્વતંત્ર રાજ્ય છે. સૌથી સામાન્ય રૂટમાં રોમમાં લિયોનાર્ડો દા વિન્સી-ફ્યુમિસિનો એરપોર્ટ (એફસીઓ) સુધી ઉડાન ભરવી અને પછી જાહેર પરિવહન અથવા ટેક્સી/રાઇડ-શેરિંગ સેવાનો ઉપયોગ કરીને વેટિકન સિટી જવું પડે છે.

દુનિયામાં વેટિકન એકમાત્ર સંપૂર્ણ ધાર્મિક દેશ છે, જેની કોઈ વ્યાપારિક કે ઉત્પાદકીય પ્રવૃત્તિ નથી. આ એક જ ધર્મનું વડું મથક છે. પોપના નિધનથી અહી શોકનું મોજું છે. નવા પોપની વરણી ટૂંક સમયમાં કરવામાં આવશે. નવા પોપ દુનિયામાં સાચા અર્થમાં શાંતિ લાવે અને યુદ્ધ સમાપ્ત થાય તેવી પ્રભુ ઈસુને અભ્યર્થના.

પરેશ છાંયા

જો આપને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો શેર કરો...