ગુજરાતના ૮પ ટકા વિસ્તારોમાં ભૂગર્ભજળની ગુણવત્તા ખરાબ રહેતા ર૮ જેટલા જિલ્લાઓ ખારાશથી પ્રભાવિત

Author: નોબત સમાચાર

ગુજરાતના ૮પ ટકા વિસ્તારોમાં ભૂગર્ભજળની ગુણવત્તા ખરાબ રહેતા ર૮ જેટલા જિલ્લાઓ ખારાશથી પ્રભાવિત

સીજીડબલ્યુબીનો રિપોર્ટઃ રાજ્યના ત્રીસ જિલ્લામાં ફ્લોરાઈડનું ઊંચુ સ્તરઃ

નવી દિલ્હી તા. ૯ઃ તાજેતરમાં લોકસભામાં રજૂ કરાયેલ ડેટાએ સમગ્ર ગુજરાતમાં ભૂગર્ભજળની ગુણવત્તાના નોંધપાત્ર મુદ્દાઓ પર પ્રકાશ પાડ્યો છે, જેમાં ૩૩ માંથી ર૮ જિલ્લાઓ (૮પ ટકા) ખારાશથી પ્રભાવિત છે. સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વોટર બોર્ડના ર૦રર-ર૩ ના અહેવાલ પર આધારિત ડેટા દર્શાવે છે કે ૩૦ જિલ્લાઓ (૯૧ ટકા) ઉચ્ચ ફ્લોરાઈડ સ્તરો સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે, જ્યરે ચિંતાજનક ૩ર (૯૭ ટકા) જિલ્લાઓ ઉચ્ચ નાઈટ્રેટ દૂષણનો સામનો કરી રહ્યા છે. ગુજરાત એ ૬ ભારતીય રાજ્યોમાં સામેલ છે જ્યાં ૭પ ટકાથી વધુ જિલ્લાઓ ત્રણેય પ્રકારના દૂષણથી પ્રભાવિત છે.

જલશક્તિ રાજ ભૂષણ ચૌધરીએ આ ડેટા સાંસદો રાજેશ વર્મા, શ્રીકાંત શિંદે, નરેશ મસ્કે અને શાંભવીના પ્રશ્નના જવાબમાં આપ્યો હતો.

સીજીડબલ્યુબી રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે લીધેલા નમુનાઓમાંના પ૦ ટકામાં ખારાશ વધારે હતી. ૧૮ ટકામાં ખૂબ જ ઊંચી ખારાશ હતી અને ૭ ટકામાં અત્યંત ઊંચી ખારાશ હતી. રાજ્યના પાણીની ગુણવત્તા સૂચકાંક ચિંતાજન ચિત્ર દોરે છે. જેમાં માત્ર ૧૧ ટકા પાણીના નમૂનાઓને 'ઉત્તમ' અને ૪૩ ટકા 'સારા' તરીકે વર્ગિતકૃત કરવામાં આવ્યા છે.

૪પ ટકા નમૂના સ્વીકાર્ય ધોરણેથી નીચે છે, જેમાંથી ૩૦ ટકા 'નબળા', ૯ ટકા 'ખૂબ જ નબળા' અને ૬ ટકા પીવા માટે અયોગ્ય માનવામાં આવે છે.

ઉચ્ચ ખારાશના હોટસ્પોટ્સમાં અમદાવાદમાં વિરમગામ, ભાવનગરમાં સિહોર, જામનગરમાં જોડિયા, જૂનાગઢમાં માંગરોળ અને સુરેન્દ્રનગરમાં લખતરનો સમાવેશ થાય છે. અમદાવાદમાં ધંધુકા, અમરેલીમાં રાજુલા, બાબરા અને બગસરા, આણંદમાં પેટલાદ, ભાવનગરના મહુવા અને ઘોઘા, દેવભૂમિ દ્વારકાના કલ્યાણપુર અને ભાણવડ અને જામનગરના જોડિયા અને કાલાવડ જેવા વિસ્તારો નાઈટ્રેટનું ઉચ્ચ સ્તર દર્શાવે છે.

રાજ્યના ભૂગર્ભજળના નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે, સપાટી પરના પાણીની ઉપલબ્ધતામાં સુધારો કરવા માટે સૌ પ્રથમ વાત જાણી શકાય છે, જે નર્મદા યોજના જેવી યોજનાઓને આભારી છે, જેણે બે દાયકા પહેલાની સરખામણીમાં ભૂગર્ભજળની ગુણવત્તા અને ઉપલબ્ધતામાં સુધારો કર્યો છે, જો કે આયોજિત અને સતત પ્રયત્નો દ્વારા પાણીની એકંદર ગુણવત્તા સુધારવામાં વર્ષો લાગી શકે છે.

ભૂગર્ભજળના સંરક્ષણ અને વ્યવસ્થાપન માટે કામ કરતી એનજીઓ ડેવલપમેન્ટ સપોર્ટ સેન્ટરના ડિરેક્ટર મોહન શર્માએ જણાયું હતું કે, ગુજરાતમાં ડુંગરાળ પ્રદેશથી લઈને સૌથી લાંબો દરિયાકિનારો અને ઘાસના મેદાનોથી રણ વિસ્તારો સુધીની ખૂબ જ વૈવિધ્યસભર ભૌગોલિક પરિસ્થિતિઓ છે. તેથી, જ્યારે આપણે ભૂગર્ભ જળના લેન્ડસ્કેપ અને સંરક્ષણ વિશે વાત કરીએ છીએ, ત્યારે તે પ્રદેશ-વિશિષ્ટ હોવા જોઈએ. દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં તાજા પાણીના સંરક્ષણ માટે, ખારાશના ઘૂસણખોરીને ઘટાડવા માટે, એક અસરકારક રીત છે જ્યાં અમે ઘણાં વિસ્તારોમાં ડી-ફ્લોરીડેશન પ્લાન્ટ જોયા છે. ફ્લોરાઈડનું પ્રમાણ ૧.પ મિલિગ્રામના સલામતી ચિન્હ સામે ૩ થી ૪ માઈક્રોગ્રામ પ્રતિલિટરની રેન્જમાં હોવાનું જણાયું હતું. તેમણે જણાવ્યું હતું.

નાઈટ્રેટનો મુદ્દો ઘણીવાર રસાયણો અને જંતુનાશકોના ઉપયોગ સાથે જોડાયેલો હોય છે. આ માટે જંતુનાશક મુક્ત ખેતી અને ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાંથી ભૂગર્ભજળમાં પ્રવેશવા ન દેવા એ આગળનો માર્ગ હોઈ શકે છે, તેમ તેમણે કહ્યું.

શર્માએ જણાવ્યું હતું કે ભૂગર્ભજળ સંરક્ષણના ક્ષેત્રમાં કામ કરતી ઘણી એનજીઓ સ્થાનિક લોકોની એક કેડરને તાલીમ આપી રહી છે જે ભૂગર્ભજળના સ્તર અને ગુણવત્તાની તપાસ કરે છે. 'આખરે, સ્થાનિક ભૂસ્તરશાસ્ત્ર અને જળ સંરક્ષણને સમજવાથી પાણીની ગુણવત્તા સુધારવામાં મદદ મળશે,' તેમણે કહ્યું.

જાહેર આરોગ્ય નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે ઉચ્ચ ફ્લોરાઈડ સામગ્રી હાડકા અને દાંતના આરોગ્યને અસર કરી શકે છે, જ્યારે ઉચ્ચ નાઈટ્રેટ સામગ્રી ઓક્સિજન સંબંધિત સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. ખાસ કરીને સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને શિશુઓમાં, આમ પાણીની ગુણવત્તાને અસરકરતી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ એ સારા સ્વાસ્થ્યની ખાતરી કરવા માટેનું પ્રથમ પગલું છે. ડેટા એ પણ દર્શાવે છે કે, આર્સેનિક અને આયર્નની સાંદ્રતા અનુક્રમે ગુજરાતના ૧ર અને ૧૪ જિલ્લાઓમાં અનુમતિપાત્ર મર્યાદાથી વધુ હતી.

જો આપને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો શેર કરો...