રેસિપ્રોકલ ટેરિફ સામે વૈશ્વિક વિરોધ પછી ટ્રમ્પનો ફુગ્ગો ફુસ્સ... ત્રણ મહિના અમલ મોકૂફ

Author: નોબત સમાચાર

રેસિપ્રોકલ ટેરિફ સામે વૈશ્વિક વિરોધ પછી ટ્રમ્પનો ફુગ્ગો ફુસ્સ... ત્રણ મહિના અમલ મોકૂફ

ચીન પર ૧૨૫% ટેરિફની જાહેરાત પછી હવે કરવા લાગ્યા શી-જિનપીંગની પ્રશંસા... રાજકીય, આર્થિક દબાણ પણ કારણભૂત... શેરબજારો ઊંચકાયા

નવીદિલ્હી તા. ૧૦: રેસિપ્રોકલ ટેરિફ સામે વૈશ્વિક વિરોધ, રાજકીય આર્થિક દબાણ અને ચીનની મકકમતા પછી ટ્રમ્પ ઢીલા પડી ગયા હોય તેમ ત્રણ મહિના માટે પોતાની ટેરિફ પોલિસી મોકુફ રાખીને ચીનના રાષ્ટ્રપતિની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા છે. જો કે, આ કારણે વિશ્વભરમાં રાહત થઈ છે અને શેરબજારો ફરી તેજીમાં આવ્યા છે.

અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રેસિપ્રકોલ ટેરિફનો અમલ ત્રણ મહિના માટે મોકુફ રાખી દેતા સમગ્ર વિશ્વએ હાંશકારો અનુભવ્યો છે. અને તેના પરિણામો વૈશ્વિક શેરબજારોમાં તેજીનો ઘોડો પૂરપાટ દોડયો છે એવું જણાય છે કે ચીન અને યુરોપીયન યુનિયને ટ્રમ્પ વિરૂધ્ધ વળતો પ્રહાર કરતાં અને ટ્રમ્પને ઘરઆંગણે વિરોધનો સામનો કરવો પડતા તથા અમેરિકામાં મંદી ત્રાટકે તેવી આશંકાને પગલે ટ્રમ્પને રાજકીય મોરચે પણ પીછેહઠ કરવી પડી છે. તેમને આર્થિક - રાજકીય મોરચે પણ દબાણનો સામનો કરવો પડયો છે.

ટ્રમ્પે નિર્ણય મોકુફ રાખતા અમેરિકા-ચીન-હોંગકોંગ- સીંગાપુર-જાપાનના શેરબજારમાં તેજી છે. ભારતમાં મહાવીર જયંતિને કારણે શેરબજારમાં રજા છે. અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેના વેપાર યુદ્ધે એક નવો વળાંક લીધો છે.

અમેરિકાએ ચીનથી આયાત થતી વસ્તુઓ પર ૧૨૫% અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેના વેપાર યુદ્ધે એક નવો વળાંક લીધો છે. અમેરિકાએ ચીનથી આયાત થતી વસ્તુઓ પર ૧૨૫% ટેરિફ લાદ્યો છે, જ્યારે ચીને પણ બદલો લેતા અમેરિકન ઉત્પાદનો પર ૮૪% ટેરિફ લાદ્યો છે. આ વધતા તણાવ વચ્ચે, અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગની પ્રશંસા કરીને લોકોને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધા છે. આ પછી અનેક પ્રકારની ચર્ચાઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. શું ચીનની બદલાની કાર્યવાહીએ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને પીછેહઠ કરવી પડી છે ? હવે, ટ્રમ્પના ટેરિફનો જવાબ ટેરિફથી આપવાની ચીન અને યુરોપિયન યુનિયનની રણનીતિ કામ કરી રહી હોય તેવું લાગે છે. યુરોપિયન યુનિયને બદલાના પગલાંના પ્રથમ તબક્કામાં ઘણી યુએસ આયાત પર ૨૫% ટેરિફની જાહેરાત કરી છે. ૨૭ દેશોના આ જૂથે ૨૧ બિલિયન (૧૮ બિલિયન) ના યુએસ માલ પર પારસ્પરિક ટેરિફ લાદવા સંમતિ આપી છે. હંગેરી સિવાયના તમામ સભ્ય દેશોએ પ્રતિભાવ આપવા માટે મતદાન કર્યું. ગત મોડી રાત્રે, ટ્રમ્પે રેસિપ્રોકલ ટેરિફ પર ૯૦ દિવસની છૂટની જાહેરાત કરી.

જોકે, આ મુક્તિ ચીન સિવાયના બધા દેશો માટે છે. આ પછી, ગુરુવારે એશિયન શેરબજારોમાં જોરદાર તેજી જોવા મળી. જાપાનનો નિક્કી ૨૨૫ ઇન્ડેક્સ ૭.૨% વધીને ૩૩,૯૯૯ ને પાર થયો. સિઓલનો કોસ્પી ૫% થી વધુ ઉછળ્યો અને ઓસ્ટ્રેલિયાનો એએસએકસ ૨૦૦ ઇન્ડેક્સ પણ ૬% થી ઉપર રહૃાો.

અમેરિકન શેરબજારોમાં જોરદાર ઉછાળો જોવા મળ્યો. ડાઉ જોન્સ ૭.૨૫% એટલે કે ૨,૭૨૮ પોઈન્ટના ઉછાળા સાથે ૪૦,૩૭૪ પર બંધ થયો. નાસ્ડેકમાં ૧૦.૭%નો ઉછાળો નોંધાયો અને તે ૧૬,૯૦૫ પર બંધ થયો, જે ૨૪ વર્ષમાં સૌથી મોટો ઉછાળો માનવામાં આવે છે. એસ એન્ડ પી ૫૦૦ ઇન્ડેક્સ પણ ૮.૩% વધીને ૫,૩૯૫ પર પહોંચ્યો.

બીજી તરફ આશ્ચર્યચકિત રીતે વ્હાઇટ હાઉસમાં પત્રકારો સાથે વાત કરતી વખતે, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે શી જિનપિંગને વિશ્વના સૌથી બુદ્ધિશાળી લોકોમાંના એક ગણાવ્યા. તેમણે કહૃાું શી-જિનપિંગ એક હોશિયાર વ્યક્તિ છ અને આપણે ખૂબ જ સારો સોદો કરીશું. તેઓ જાણે છે કે શું કરવું અને તેમના દેશને ખૂબ પ્રેમ કરે છે.

ટ્રમ્પે એવો પણ સંકેત આપ્યો હતો કે તેઓ શી જિનપિંગ સાથે વાટાઘાટો કરવા તૈયાર છે અને ચીન દ્વારા અમેરિકાનો લાભ લેવામાં આવી રહૃાો નથી. તેમણે કહૃાું, મને લાગે છે કે અમેરિકામાં રોકાણ કરવું એ શ્રેષ્ઠ રોકાણ હશે. ગમે ત્યારે આપણને ચીન તરફથી ફોન આવશે અને પછી વાટાઘાટોની દોડ શરૂ થશે.

ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે ૯૦ દિવસ માટે બધા દેશો પરના બદલો ટેરિફ સ્થગિત કર્યા હોવા છતાં, ચીનને તેમાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યું છે. ટ્રમ્પે ચીન પર વૈશ્વિક વેપાર નિયમોનું સન્માન ન કરવાનો આરોપ લગાવીને આ નિર્ણય લીધો હતો. ચીને અમેરિકા પર ૮૪% ટેરિફ લાદીને બદલો લીધો છે. ચીને કહૃાું કે આ બ્લેકમેઇલિંગનું બીજું ઉદાહરણ છે. ચીનના વાણિજ્ય મંત્રાલયે કડક શબ્દોમાં કહૃાું, અમેરિકાનું આ પગલું એક મોટી ભૂલ પર એક ભૂલ છે. જો અમેરિકા પોતાના માર્ગ પર અડગ રહેશે, તો ચીન અંત સુધી લડશે.

ભારતને અમેરિકા સાથે દ્વિપક્ષીય વેપાર સોદા માટે વાટાઘાટો શરૂ કરવાની તેની વ્યૂહરચના તેમજ અમેરિકાના ટેરિફ સામે બદલો ન લેવાના તેના સંયમથી ફાયદો થઈ રહૃાો હોય તેવું લાગે છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ૯ એપ્રિલ, બુધવારના રોજ ભારત સહિત ૭૫ દેશો પરના વધારાના ટેરિફ ૯૦ દિવસ માટે રોકી દીધા છે. જુલાઈ સુધી તેમને ફક્ત ૧૦ ટકા બેઝિક ટેરિફ ચૂકવવો પડશે. બીજી બાજુ, અમેરિકાએ ચીન સામે વળતો પ્રહાર કર્યો, જેણે અમેરિકાના ટેરિફનો જવાબ ટેરિફથી આપ્યો અને તેના પર ૧૨૫ ટકાનો ભારે ટેરિફ લાદ્યો. પ્રશ્ન એ છે કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ભારત સહિત ૭૫ દેશો પર યુ-ટર્ન કેમ લીધો? ટ્રમ્પનો મનનો ખેલ શું છે?

ઘણા દિવસો સુધી આક્રમક ટેરિફ વ્યૂહરચના અપનાવવાનો આગ્રહ રાખ્યા પછી, ટ્રમ્પે કહૃાું છે કે જે દેશોએ યુએસ ટેરિફ સામે બદલો લીધો નથી તેમને જુલાઈ સુધી રાહત મળશે. આગામી ૯૦ દિવસ સુધી તેમને ફક્ત ૧૦% ના યુએસ ટેરિફનો સામનો કરવો પડશે. ૭૫ દેશોને ટેરિફ રાહતનો આદેશ કેમ આપ્યો તે અંગે પૂછવામાં આવતા, યુએસ રાષ્ટ્રપતિએ પત્રકારોને કહૃાુ લોકો થોડાક ગેરમાર્ગે દોરાઈ રહૃાા હતા. તેઓ ચીડિયા થઈ રહૃાા હતા.

હકીકતમાં, ટેરિફ પરનો આ પ્રતિબંધ ફક્ત અન્ય દેશોને જ જરૂરી નહોતો, પરંતુ અમેરિકા પોતે પણ તેના દબાણ હેઠળ કચડાઈ રહૃાું છે. ૯૦ દિવસના પ્રતિબંધની જાહેરાત પછી જે રીતે યુએસ શેરબજારમાં ૧૦ ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે તે દર્શાવે છે કે યુએસ બજાર સ્પષ્ટપણે ટ્રમ્પની ટેરિફ નીતિનું દબાણ અનુભવી રહૃાું છે.

અહીં એ પણ નોંધનીય છે કે ટ્રમ્પે આ ૭૫ દેશો પરના તેમના ટેરિફ નાબૂદ કર્યા નથી પરંતુ ફક્ત તેમના પર રોક લગાવી છે. આનો અર્થ એ થયો કે આ ૭૫ દેશો સાથે વેપાર કેવી રીતે કરવો તે અંગે સોદો કરવા માટે તેમની પાસે આગામી ૯૦ દિવસનો સમય છે. ટ્રમ્પે ઓવલ ઓફિસમાં મીડિયાને જણાવ્યું હતું કે તેઓ છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી આ પગલા પર વિચાર કરી રહૃાા હતા. અમે એવા દેશોને નુકસાન પહોંચાડવા માંગતા નથી જેમને નુકસાન થવાની જરૂર નથી. અને તેઓ બધા વાટાઘાટો કરવા માંગે છે.

ટેરિફ પર પીછેહઠ કરતા એક દિવસ પહેલા નેશનલ રિપબ્લિકન કોંગ્રેસનલ કમિટીને સંબોધતા, ટ્રમ્પે દરેક મર્યાદા ઓળંગી દીધી. તેમણે ટેરિફથી પ્રભાવિત દેશોની મજાક ઉડાવતા કહૃાું કે તે દેશો તેમની સાથે વાટાઘાટો કરવાનો પ્રયાસ કરતી વખતે કંઈ પણ કરવા તૈયાર છે. તેણે તો એમ પણ કહૃાું કે દેશો અમને બોલાવી રહૃાા છે, મારા ગર્દભને ચુંબન કરી રહૃાા છે. આ દુનિયાના સૌથી શક્તિશાળી ગણાતા દેશના રાષ્ટ્રપતિની ભાષા હતી. પરંતુ હવે એક દિવસ પછી, તેઓ બેકફૂટ પર જોવા મળે છે.

હવે, ટ્રમ્પના ટેરિફનો જવાબ ટેરિફથી આપવાની ચીન અને યુરોપિયન યુનિયનની રણનીતિ કામ કરી રહી હોય તેવું લાગે છે. યુરોપિયન યુનિયને બદલાના પગલાંના પ્રતિબક્કામાં ઘણી યુએસ આયાત પર ૨૫%ટેરિફની જાહેરાત કરી. ૨૭ દેશોના આ જૂથે ૨૧ બિલિયન (૧૮ બિલિયન) ના યુએસ માલ પર પારસ્પરિક ટેરિફ લાદવા સંમતિ આપી છે. હંગેરી સિવાયના તમામ સભ્ય દેશોએ પ્રતિભાવ આપવા માટે મતદાન કર્યું.

જોકે, ટ્રમ્પે ફક્ત ચીનને જ નિશાન બનાવ્યું છે, જે યુરોપિયન યુનિયનથી બે ડગલાં આગળ વધી રહૃાું છે અને ટેરિફનો જવાબ ટેરિફથી આપી રહૃાું છે. ચીને યુએસ નિકાસ પર ટેરિફ ૩૪% થી વધારીને ૮૪%કર્યો અને પછી યુએસ રાષ્ટ્રપતિએ ચીન પર ટેરિફ ૧૦૪%થી વધારીને ૧૨૫%કર્યો. ચીન પર આ ટેરિફ લાગુ થયાના કલાકો પહેલા, તેના વાણિજ્ય મંત્રીએ કહૃાું હતું કે અમેરિકા દ્વારા પરસ્પર ટેરિફ બધા દેશોના કાયદેસર હિતોનું ગંભીર ઉલ્લંઘને છે. હું ભારપૂર્વક કહેવા માંગુ છું કે વેપાર યુદ્ધમાં કોઈ વિજેતા નથી હોતું અને ચીન વેપાર યુદ્ધ ઇચ્છતું નથી. પરંતુ જ્યારે તેના લોકોના કાયદેસર અધિકારો અને હિતોને નુકસાન અને વંચિત કરવામાં આવશે ત્યારે ચીનની સરકાર કોઈપણ રીતે ચૂપચાપ રહેશે નહીં.

ટ્રમ્પ અને ચીન બંને હવે એવા ચિકન ગેમમાં ફસાઈ ગયા છે કે બંનેમાંથી કોઈ પણ પીછેહઠ કરવા માંગતું નથી. આ બે પીછેહઠમાંથી જે પણ પહેલા હારેલું જણાશે, તેને હારેલું માનવામાં આવશે.

જો આપને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો શેર કરો...